De wetenschap van de Yoga is heel wat meer dan alleen maar de fysieke houdingen. Yoga is een levensfilosofie die ons leven sterk kan verrijken.
De traditionele Ashtanga (Ashtanga betekent 8) Yoga – zoals beschreven in de Yoga Sutras van Patanjali – is een discipline die bestaat uit 8 verschillende elementen. Als je je leven leidt volgens deze principes zal je gelukkig en gezond kunnen leven. Het Yoga pad is een pad dat ons naar het echte geluk leidt.
Deze 8 elementen zijn:
- Yama’s: sociale discipline
- Niyama’s: zelf-discipline
- Asana’s: fysieke houdingen
- Pranayama: controle van de energie
- Pratyahara: isolatie van de zintuigen
- Dharana: concentratie
- Dhyana: meditatie
- Samadhi: de ultieme verlichting
De Yama’s en de Niyama’s gaan niet alleen over goed of slecht. Het gaat er voornamelijk om eerlijk te zijn met je ware zelf. Als je leeft volgens deze principes, leef je een beter leven en kan je richting geven aan je leven naar een hoger begrip van het bestaan zodat het ook gemakkelijker wordt om van Atman naar Paratman te evolueren.
Voor vele mensen begint het Yoga pad met het 3de element de asana’s. Dit is logisch omdat dit het meest tastbare element is uit de Yoga wetenschap. Zelfs als je op dit moment alleen maar de asana’s beoefent kan het interessant zijn dat je je al bewust wordt van de andere onderdelen van Yoga.
Als je een tijd asana’s beoefent zal je op een punt komen waarbij je bijna automatisch het beoefenen van je Yoga naar een volgend niveau verheft boven dat van de fysieke houdingen.
Inhoudstabel
Deel 1: Yama’s
Het eerste aspect van het achtvoudige Ashtanga Yoga pad is de sociale discipline ook Yama’s genoemd. De Yama’s zijn richtlijnen voor de sociale interactie met de buitenwereld in onze relatie naar anderen toe.
De Yama’s bepalen dat we aan niemand geen schade mogen toebrengen in welke vorm dan ook: noch in onze daden, noch met woorden en zelfs niet in gedachten. De Yama’s zijn universele wetten die altijd en overal dienen gerespecteerd te worden. Het gaat hier om natuurlijke wetmatigheden die gemakkelijk te volgen zijn.
Er zijn 5 Yama’s: Ahimsa – geweldloosheid – Satya: eerlijkheid – Asteya: niet stelen, Brahmacharya: seksuele zuiverheid – Aparigraha: niet bezitterigheid
De Yama’s dienen volledig zonder uitzondering gerespecteerd te worden, los van plaats, tijd of niveau. Indien je het beoefenen van Yoga op een hoog niveau wil brengen dien je de Yama’s 100% te volgen. Als beginner probeer je de Yama’s zoveel mogelijk te volgen.
Als je de Yama’s en de Niyama’s zo veel mogelijk volgt zal je merken dat je de Asanas en Pranayama gemakkelijker worden. Met dat het niveau van je Asanas en Pranayama erop vooruitgaat, zal je merken dat je automatisch de Yama’s en Niyama’s gemakkelijker kan kunnen volgen. Het respecteren van de Yama’s en Niyama’s zal je helpen om het ultieme doel van de Yoga te bereiken: de totale controle van je mentale activiteiten.
1. Ahimsa: geweldloosheid
Ahimsa is de houding ten opzichte van alle levende wezens, het bewustzijn van geweldloosheid op alle niveau, in je denken, je spreken en in je handelingen. Je moet je daden controleren – breng geen fysieke schade toe aan welk levend wezen dan ook – in je woorden: spreek niet slecht over iemand of kwets hen niet met je woorden – evenals je gedachten: heb geen negatieve gedachten of gevoelens over iemand. In plaats daarvan moet je liefde en mededogen tonen naar alle levende wezens toe.
2. Satya: eerlijkheid
Patanjali beschrijft eerlijkheid als volgt: “In harmonie zijn met geest, spraak en actie, spraak en geest gebruiken in lijn met de waarheid, door de spraak uiten en intellectueel behouden wat het gezien, gehoord en begrepen heeft. Een perfect eerlijk iemand is hij die in zijn spreken exact uit wat hij met zijn geest denkt en er uiteindelijk naar handelt.”
Een feit is een feit, je kunt niet anders dan het accepteren. Vaak proberen wij feiten te verbergen en niet te accepteren. Vergeet niet dat een leugen vaak extra leugens nodig heeft om die te ondersteunen. Oneerlijkheid in welke vorm dan ook creëert onnodige complicaties in het leven, eerlijkheid is een absolute noodzaak om de realiteit te kunnen ontplooien.
3. Asteya: niet stelen
Het niet stelen moet in de breedst mogelijke betekenis van het woord geïnterpreteerd worden: het loslaten van niet geautoriseerde aardse bezittingen, gedachten of handelingen. Je wordt niet verondersteld de eer op te eisen voor dingen die je niet gedaan hebt. Als je iets vindt (bijv. geld) dan mag je het niet meenemen want het behoort je niet toe, zelfs al weet je niet aan wie het wel toebehoort.
4. Brahmacharya: seksuele zuiverheid
Het celibaat wordt beschouwd als een gedrag dat ons dichter bij het goddelijke brengt. Volgens de Yoga filosofie kan je niet tegelijkertijd de zegen van de transcendente wetenschap van het hogere yoga bestaan en de seksuele genoegens beleven. Brahmacharya betekent het verlost zijn van verlangens door de geest vrij te maken van welke vorm van seksueel genot dan ook. De continentie regel volgen wil niet noodzakelijk zeggen dat men het familieleven moet afzweren en een monnik of non worden. Dit wordt niet verwacht in de wetenschap van de Yoga.
Van zodra een yogi vordert op het yoga pad dient hij de wereldlijke activiteiten af te zweren om zijn geest te bevrijden van alle wereldlijke beslommeringen en verlangens. Dat maakt zijn geest vrij om Dhyana en Dharana te beoefenen. Het is echter niet nodig dat ieder van ons de betekenis van continentie zover drijft om het yoga pad te kunnen volgen. Gecontroleerde beleving van de verlangens kan geïnterpreteerd worden als continentie.
Als we dit goed verstaan en ernaar handelen, zullen we in staat zijn vooruitgang te maken in onze Yoga. Ongecontroleerd gedrag zal onze vooruitgang belemmeren. De verlangens en de vervulling ervan hebben een plaats in het familie leven. We zijn diegene die de verlangens moeten beheersen en niet andersom. Als de verlangens ons overheersen verliezen we onze vrijheid en ons mentale en fysieke welzijn.
5. Aparigraha: niet bezitterigheid
We hebben de neiging van wereldse goederen te verzamelen, dit is een natuurlijk menselijk instinct. We hebben het verlangen van superieur te willen lijken ten opzichte van onze medemensen door wat we bezitten.
Sommige wereldlijke bezittingen zijn noodzakelijk, maar we zouden geen luxe dingen mogen verzamelen voor het plezier van het verzamelen. We besteden veel tijd en energie om dingen te verzamelen die we niet echt nodig hebben en tegelijkertijd steken we tijd en energie in het behoud ervan, wat een (constante) angst creëert om ze te verliezen.
We spenderen onze tijd en energie, bronnen die gelimiteerd zijn, om voor onze geest een constante bron van onrust te creëren. We zouden onze bezittingen moeten beperken tot hetgeen we echt nodig hebben.
Deel 2: Niyama’s
De Niyama’s zijn het tweede onderdeel van de Ashtanga Yoga. Het zijn regels die de yogi zichzelf zou moeten opleggen, op zijn yoga pad, om lichaam en geest te ontwikkelen en te zuiveren.
Er zijn 5 Niyama’s: Shaucha: zuiverheid – Santosha: tevredenheid – Tapa: uithouding en discipline – Swadhyaya: zelfstudie – Ishwara Pranidhana: totale overgave aan God
1. Shaucha: zuiverheid
Ons lichaam, onze geest en ons intellect zijn niet langer zuiver omdat er dingen en gedachten aan toegevoegd worden. Deze instrumenten kunnen gezuiverd worden door het toepassen van de specifieke Shaucha zuiveringstechnieken. De Hatha yoga schrijft verschillende manieren voor om de binnenkant van het lichaam te zuiveren. Deze zuiveringtechnieken zijn ingedeeld in 6 belangrijke categorieën de Shatkarmas:
- Dhauti: verschillende zuiveringstechnieken van het verteringssysteem (Danta, Hrid, Varisar, Vanhisar)
- Basti: techniek om de dikke darm en het rectum te wassen.
- Neti: het zuiveren van de neus en de sinussen
- Trataka: concentratie op een voorwerp, helpt de ogen en de geest te zuiveren.
- Nauli: massage en versterking van de buikorganen.
- Kapalbhati: ademhalingstechniek om de longen te zuiveren en de geest te verhelderen.
Deze technieken worden best onder begeleiding van een ervaren yoga leraar beoefend.
2. Santosha
Santosha is bedoeld om een mentale houding te creëren die onze geest in een evenwichtige staat brengt en houdt. Santosha betekent dat je te allen tijde een houding van dankbaarheid en vreugde hebt, dat je te allen tijde kalm blijft. Deze geestelijke houding hangt niet af van externe oorzaken.
We moeten leren om onze geest zodanig onder controle te hebben dat we correct kunnen reageren op de verschillende omstandigheden. Specifieke omstandigheden hebben een invloed op onze geest die hierop dient te reageren: dit kan het geestelijke evenwicht en tegelijkertijd het fysieke welzijn van ons lichaam verstoren.
Om dit soort verstoringen te vermijden, dienen we onze geest te trainen om altijd met tevredenheid te reageren, reageer altijd op een positieve manier “heel mooi”. Een constante training in de Ashtanga yoga en een training van de geest via Mantra Sadhana zijn noodzakelijk om deze houding te ontwikkelen.
3. Tapa: soberheid, zelf discipline
Indien we het ultieme doel van de yoga willen bereiken hebben we discipline nodig om op ons yoga pad te vorderen.
Dit houdt verschillende disciplines in met het doel om lichaam en geest van de Sadhaka (yogi) te zuiveren voor de verdere studie van de yoga.
Dit houdt onder andere in vasten, verschillende soorten beloftes naleven zodat we het functioneren van lichaam en geest kunnen controleren. Systematische training begint met de simpele oefeningen die wilskracht vereisen om in een later stadium over te gaan naar de moeilijkere oefeningen.
4. Swadhyaya: zelfstudie
Een onderdeel van de discipline is dat de yogi de verschillende aspecten van de yoga filosofie bestudeert. Zelfstudie is een proces om theoretische en praktische kennis op te doen. Volgens Patanjali dient te yogi zijn zelfstudie te benaderen met de volgende 3-voudige houding:
- Deerghakal: voor een lange periode
- Naiantarya: zonder onderbrekingen,
- Sataskarasevito met volledig en onvoorwaardelijk geloof en overtuiging.De soort studie wordt bepaald door het individu zelf.
5. Ishwara Pranidhana: totale overgave aan God
Vergevorderde beoefening van Ishwara Pranidhana zal zeker leiden tot Samadhi (het verenigen van Atman met Paratman). Ishwara Pranidhana is het proces van de overgang van het menselijke naar het goddelijke, het begint bij het concept van het verlies van de eigen identiteit om terug te keren hiervan met Ishwara de God.
Deze inspanning kan verschillende vormen aannemen afhankelijk van het temperament en de voorafgaande doelstellingen van de beoefenaar van de yoga.
Deel 3: Asana’s
Het derde deel van de Ashtanga yoga is het meest zichtbare: de asana’s of de houdingen.
1. Het verschil tussen sport/gymnastiek en asana’s
Gymnastiek wordt beoefend met snelle bewegingen die uitgevoerd worden door de spieren en de spiervezels. De spieren hebben energie nodig om die gymnastiek te kunnen beoefenen en daarvoor hebben ze zuurstof en glucose nodig. Deze zuurstof en glucose worden verbrand om de cellen energie te geven. Gymnastiek en sport doen het hart sneller slaan waardoor ook het ritme van de ademhaling omhoog gaat.
Bij het beoefenen van asana’s zou de hartslag, de ademhaling en de bloeddruk niet omhoog mogen gaan, ze zouden moeten dalen. Snelle bewegingen dienen vermeden te worden. Yoga doet aan energiebehoud.
2. Wat betekent Asana?
Asana betekent houding en bestaan, maar het bestaan zonder iets te doen. Er is geen beweging tijdens een asana, een asana is een stabiele houding.
Sthir – Sukham – Asanam
Asana is een stabiele en comfortabele houding
(Patanjali Yoga Sutra 2.47)
Asana is een houding zonder bewegingen, maar om in de houding te komen zijn bewegingen wel noodzakelijk. Er zijn 4 stappen in het uitvoeren van een asana:
1. Uitgangspositie
2. In de asana gaan met bewegingen
3. De asana houding: een ontspannen en stabiele houding
4. De asana ontdoen met bewegingen
Stap 3 is asana. Stappen 1, 2 en 4 zijn GEEN asana
Asana is een stabiele en comfortabele positie, maar bewegingen zijn essentieel om de asana aan te nemen of te ontdoen. Deze bewegingen moeten zeer traag en gecontroleerd gebeuren. Deze bewegingen dienen ook ondersteund te worden door de juiste ademhaling.
De stabiliteit en het comfort zouden zowel op het fysieke als het mentale vlak aanwezig moeten zijn: deze twee onlosmakelijk verbonden. Stabiliteit en comfort zijn evenzeer onlosmakelijk met elkaar verbonden.
3. Niveau’s van asana’s
Asana’s kunnen beoefend worden op de volgende niveau’s:
Niveau 1: met snelle bewegingen en zonder stabiliteit
Dit is een niet-yoga niveau
- Dit is een soort gymnastiek.
- Verschillende spieren worden op een degelijke manier getraind
- Het functioneren van de gewrichten zal verbeteren.
- Dit zal echter niet leiden tot de resultaten zoals omschreven door Patanjali
Niveau 2: met trage bewegingen maar zonder stabiliteit
- Dit type asana is nuttig voor personen met gewrichtsproblemen zoals bijv. Artrose, bevroren schouder en ander gewrichtspijnen
- Dit type asana’s is nuttig voor mensen die fysiek zwak zijn
- Verbetert de bloedcirculatie naar de verschillende spieren en gewrichten
Niveau 3: met trage bewegingen en stabiliteit voor een beperkte periode
- = dezelfde voordelen als niveau 2
- De asana wordt gestabiliseerd voor een zekere tijdspanne: het rekken en samentrekken van de spieren zal de bloedtoevoer naar bepaalde organen die verbonden zijn met de asana bevorderen
Niveau 4: met trage bewegingen, stabiliteit voor een zekere periode en ontspannen spieren.
- = zelfde voordelen als niveau 2 en 3
- Doordat de spieren ontspannen zijn zal de rekking overgenomen worden door sommige van de interne organen. Deze organen bestaan ook uit spieren die dan tegelijkertijd gerekt worden
- Deze actie verbetert het functioneren van die organen
- Deze actie stimuleert de bloedtoevoer naar die organen en voorziet in de toevoer van zuurstof en glucose
- Door asana’s op deze manier uit te oefenen voorzien we onze organen van extra energie
Niveau 5: trage bewegingen met stabiliteit voor een zekere periode en concentratie van de geest op lichaamsdeel.
- = zelfde voordelen als niveau 2, 3 en 4
- Door de concentratie van de geest op een specifiek lichaamsdeel zal de mentale energie zich ook concentreren op dat lichaamsdeel
- Als resultaat hiervan zal het functioneren van dit lichaamsdeel bevorderd worden
Niveau 6: trage bewegingen en stabiliteit voor een langere periode (half uur) met concentratie van de geest op het oneindige
- De student die naar hogere niveau’s wil kan sommige asana’s op dit niveau zien te beoefenen
- Dit niveau kan alleen bereikt worden door het beoefenen van de voorafgaande niveau’s
- Door asana’s op deze manier te beoefenen bereikt de yogi controle over de geest
- De beoefenaar kan verder reiken dan de dualiteiten van het leven, zoals ook beschreven wordt in de Yoga Sutra’s van Patanjali.
Deel 4: Pranayama
Het vierde deel van de Ashtanga yoga is Pranayama, de vitale levensenergie.
1. Wat is Pranayama?
Het woord Pranayama bestaat uit 2 delen Prana en Ayana. Prana is de vitale energie bron achter alle levensactiviteiten, Ayana betekent controle. Dus Pranayama betekent “de controle van de vitale energie”. Ons leven bestaat uit bewegingen op verschillende niveau’s: fysiek, mentaal, emotioneel, intellectueel en spiritueel. Door het beoefenen en bestuderen van Pranayama leren we deze bewegingen te beheersen.
Op het fysieke niveau stimuleert de Prana de cellen om zuurstof en glucose uit het bloed te halen, Prana is de energiebron achter alle activiteiten van ons lichaam. Wat de geest betreft: Prana controleert de fysieke en emotionele activiteiten. Onze geest heeft daar energie voor nodig, Prana is eveneens de energiebron voor onze emoties.
Controle van Prana
= controle van de levensactiviteiten
= Pranayama
We leren onze Prana controleren door controle van onze ademhaling. Ademen is een continu proces van bij de geboorte tot aan de dood het is een indicatie van leven. Onze ademhaling wordt automatisch gecontroleerd door ons autonoom zenuwstelsel maar kan ook door onze wil gecontroleerd worden. We kunnen ons autonoom zenuwstelsel leren controleren door het beoefenen van Pranayama.
2. Het Pranische Lichaam (Pranayama Kosha)
De pranische lucht of Vayu beweegt door het hele lichaam gelijk energiestromen. Het kan vergeleken worden met elektro magnetische velden waar de energie constant in beweging is. Er bestaan 5 belangrijke Vayu “stromen” of energiestromen: apana, prana, samana, udana en vyana. Dit zijn verschillende manieren van de vayu of energiestroom om zich te uiten, net zoals verschillende onderdelen van het lichaam van een persoon zijn lichaam compleet maken.
De opname van de Prana gebeurt in de borststreek (van het diafragma tot aan de keel) en dit controleert het hart en de longen. Het opnemen van de pranische energie is de belangrijkste functie van Prana Vayu. Prana vayu zorgt voor de inwaartse beweging van de subiele kosmische kracht. Eliminatie – zijnde een beweging naar buiten – gebeurt via het urinair/excretie stelsel en de reproductie organen en wordt bestuurd door de Apana (van de navel tot aan de perineum).
Tussen de Prana en de Apana, ter hoogte van de maagstreek, controleert Samana het verwerken het eten. Behoud en een continue rotatie van de energie is het werk van Samana.
Udana zorg voor de verfijning van de stijgende energie en voor de gelaatsuitdrukkingen: de rotatie met de klok mee van de energie in het hoofd, de keel, de handen en de voeten. De controle en de penetratie van de energie door het hele lichaam is het werk van Vyana.
Pranayama is meer dan gewone ademhalingstechnieken. Het gaat niet alleen maar om controle van de ademhaling maar ook om technieken om de hoeveelheid Prana in het lichaam te activeren naar een hogere frequentie. We beoefenen Pranayama om de pranische processen in ons lichamen te begrijpen en te controleren. Ademen is de directie weg om Prana op te doen en de manier waarop we ademen veroorzaakt pranische vibraties in ons lichaam die ons hele zijn beïnvloeden.
Pranayama – Kumbhak: Patanjali stelt dat Kumbhak de pauze is tussen de inademhaling (Purak) en de uitademhaling (Rechak). Het inhouden van de ademhaling is uiterst belangrijk omdat het de Prana langer de kans geeft om zich te assimileren en de uitwisseling te verzorgen van zuurstof en carbo-dioxide in de cellen. Het beoefenen van Purak en Rechack dient te gebeuren door de controle van de in- en uitademhaling. Deze controle moet traag, vlot, uniform en gelijkmatig verlopen.
3.Verschillende types van Pranayama
Er zijn verschillende soorten Pranayama oefeningen. De oefeningen die hieronder opgenoemd worden zijn een goed begin voor je training. Zorg ervoor dat je richtlijnen krijgt van een yoga leraar of een Guru, ga geen Pranayama beoefenen zonder de juiste begeleiding.
1. Diepe Ademhaling
De diepe ademhaling is de techniek waar je het beste mee begint al je Pranayama wilt beoefenen. De techniek houdt in dat je uitademhaling twee maal zo lang is als je inademhaling. Als beginnende yogi kan je bijvoorbeeld 4 tellen inademen en 8 tellen uitademen. Je zal snel merken dat dit zeer rustgevend is en dat je er op een natuurlijk manier energie van opdoet. Het heeft bovendien als voordeel dat je je longen volledig leert gebruiken waardoor je ze ook tot in het uiterste puntje zuivert.
2. Surya Bhedan
Dit is een energiegevende Pranayama, wordt al wel eens vertaald als ‘leer de zon kennen’: adem in door het rechterneusgat, houdt de adem vast, adem uit door het linkerneusgat. Het neusgat dat niet actief is wordt gesloten door duim of pink van de rechterhand. Deze Pranayama helpt tegen luiheid en helpt gewicht te verliezen. Je kan daarbij het ritme van de diepe ademhaling gebruiken.
3. Bhasrika
Is de blaasgbalg ademhaling: is snelle ademhaling met Surya Bhedan: verhoogt de temperatuur van het lichaam.
4. Bhramari
Dit is de zoemende bij ademhaling: bij de inademhaling maak je een zoemend geluid als een vrouwelijke bij, en bij het de uitademhaling klinkt het als een mannelijke bij. Deze Pranayama heeft een rustgevend effect op de geest.
5. Ujjaji
De adem van de fysische overwinning: deze Pranayama wordt beoefend door de luchtpijp een beetje samen te trekken tijdens de inademhaling. Deze Pranayama bevordert de fysische bewustwording en verhelpt hoge bloeddruk. Deze Pranayama wordt afgeraden in het geval van lage bloeddruk.
6. Sitkari
Verkoelende ademhaling: deze wordt beoefend door het inademen van de lucht door gesloten tanden. Deze Pranayama verlaagt de temperatuur van het lichaam omdat het frisse lucht in de longen en in de maag brengt. Verbetert het functioneren van de hypofyse. Dit is een van de weinige technieken waar er door de mond ingeademend wordt. Bij de meeste andere technieken gebeuren in- en uitademhaling door de neus.
7. Shitali
Verkoelende ademhaling: adem de lucht in via een geplooide tong. Dit heeft dezelfde effecten als Sitkari. Voor sommige mensen is het fysiek onmogelijk om de tong te plooien, zij kunnen altijd Sitkari beoefenen met dezelfde gunstige effecten.
8. Plavini
Drijvende lucht: “eet” lucht en houdt het in de maag, helpt tegen maagzweer, maagzuur en overeten.
Deel 5: Pratyahara
Pratyahara is het 5de component van de Ashtanga yoga en het is de eerste stap in het meditatieproces. Er zijn 3 stadia in meditatie: het terugtrekken van de zintuigen (Pratyahara), concentratie (Dharana) en meditatie (Dhyana).
Patanjali defineert meditatie als: “Als de geest in staat is om het waarnemen van geur, geluid, gevoel, vorm en smaak te overstijgen en tegelijkertijd het bewustzijn te laten functioneren rond één punt”. Het doel van Pratyahara is de zintuigen te verinnerlijken en de impressies van de communicatie tussen de zintuigen en het brein te elimineren. Van bij onze geboorte zijn we er uitsluitend op geconditioneerd om ons bewust te blijven van de buitenwereld. Het doel van Pratyahara is ons bewustzijn te verinnerlijken.
Pratyahara bereidt de volgende twee stappen voor: Dharana (concentratie op een voorwerp) en Dhyana (meditatie).
Om ons te kunnen concentreren of om te mediteren moeten we het obstakel van een verstoorde geest uit de weg ruimen. De geest ontvangt voortdurend impulsen en informatie van de buitenwereld via de zintuigen, deze impulsen zijn voedsel voor de geest. Onze hele zijn is grotendeels gericht op de uiterlijke ervaringen en het is voor ons zeer moeilijk om onze geest naar binnen te richten op ons bewustzijn en dat is een moeilijk obstakel om te overwinnen.
Pratyahara is bedoeld om ons bewustzijn los te koppelen van de zintuigen en de verinnerlijking van ons bewustzijn op gang te brengen. Veel mensen komen echter tot de vaststelling dat een overdreven inspanning om de buitenwereld te vergeten net leidt tot een verhoging van de externe perceptie. De inwijding van Pratyahara hangt ook af van regelmatig goed oefenen en uiteraard van de je geestesgesteldheid. Een rustige geest zal Pratyahara gemakkelijker maken, voor een verstoorde geest kan het maanden duren alvorens je de loskoppeling van de buitenwereld bereikt.
Zonder dat je Pratyahara beheerst is het onmogelijk om aan Dharana of Dhyana te beginnen. Onze geest houdt een constant contact tussen de zintuigen en het intellect in het heden. Tegelijkertijd is het bezig met herinneringen uit het verleden en fantasieën over de toekomst. Het doel van Pratyhara is om het constante contact tussen de zintuigen en het intellect in het heden uit te schakelen.
We kunnen onszelf helpen die externe storende factoren uit te schakelen door de voorafgaande stappen van de Ashtanga yoga te beoefenen. De Yama’s helpen ons om de verstoringen die ontstaan uit de omgang met andere mensen uit te schakelen. De Niyama’s helpen ons de storende factoren van lichaam en geest ongedaan te maken en de asanas verminderen de verstoringen die ontstaan door de grenzen van ons lichaam terwijl Pranayama de negatieve gevolgen van een slechte ademhaling elimineert.
Deel 6: Dharana
Dharana is het 6de onderdeel van de Ashtanga yoga en is een eenduidige concentratie op een voorwerp. Het is iets wat we niet kunnen bereiken zonder regelmatig te oefenen. Als je het probeert zal je merken hoe moeilijk dit kan zijn. Het is zeer belangrijk dat je het voorwerp van je concentratie zorgvuldig kiest, omdat het iets moet zijn waarop je je spontaan kan concentreren zonder te forceren. Als je te hard probeert om je te concentreren zal je eindigen met tandengeknars en gespannen gezichtsspieren. Probeer het niet te forceren want zoals je weet leidt Dharana naar de volgende stap Dhyana, ga niet vechten met je geest om persé dit doel te bereiken.
Geforceerde concentratie is geen echte concentratie en creëert spanning in de geest die ons afleidt van het pad van Dhyana. We zouden de activiteiten van onze geest moeten limiteren binnen de beperkte sfeer die het voorwerp toelaat.
Van zodra de verinnerlijking van de zintuigen (Pratyahara) compleet is kan je leren van je zintuigen te richten op een centraal punt of een voorwerp. Dharana vloeit over in Dhyana van zodra je een vlotte, ongestoorde stroom van bewustzijn kan bewaren ten opzichte van een innerlijk symbool voor een bepaalde tijdspanne.
Deel 7: Dhyana
Dhyana is het gevorderd stadium van Dharana en is het 7de onderdeel van de Ashtanga yoga, het is een staat van bewustzijn die vanzelf ontstaat. Alle meditatietechnieken zijn bedoeld om ons in de staat van Dhyana te brengen op voorwaarde dat ze regelmatig ijverig beoefend worden. Probeer niet té hard om de geest te controleren, als je dat probeert kan het zijn dat je je gedachten wel controleert maar niet noodzakelijk de geest. De meeste mensen kennen hun geest niet, het is alsof je naar een ijsberg kijkt: het meeste ervan zit onder de waterlijn en alleen hetgeen erboven uitsteekt is ons bekend.
Er zijn verschillende technieken die ons kunnen helpen om de staat van Dhyana te doen ontstaan. De meeste technieken moedigen de meditator aan om alle activiteiten van de geest te controleren, maar dat kan dan ook weer conflict veroorzaken in de geest. De Tantrische filosofie (waarvan Yoga de praktische kant is) gelooft erin om “de geest zijn gang laten gaan en niet tussen te komen”. Deze filosofie adviseert om de geest te observeren en het op die manier goed te leren kennen.
In het boek “De Zekere wegen naar Zelf-Realisatie” geschreven door Swami Sayananda Saraswati staat op pagina 70 een interessant verhaal dat de menselijk geest vergelijkt met dat van een wild paard.
Vriendschap sluiten met de geest.
Er was eens een koning die een prachtig maar volkomen wild paard had. Het beest was niet te temmen. De koning vaardigde een decreet uit dat diegene die de hengst konden temmen een flinke beloning zou krijgen. Velen kwamen, aangemoedigd door het vooruitzicht van rijkdom. Iedereen probeerde het paard te temmen met vertoon van kracht, maar geen enkele van hen was sterk genoeg om het paard te temmen met pure wilskracht alleen. Zelfs de machtigste onder hen werden eraf gegooid of geraakten gewond.
Er ging een hele tijd voorbij tot de koning op een dag zag hoe het paard braaf de instructies van een nieuwkomer volgde. De koning was verbaasd en vroeg aan de nieuwkomer hoe hij erin geslaagd was te doen waarin zovelen gefaald hadden. De paardentemmer antwoordde: “In plaats van je hengst te gaan bevechten heb ik hem vrijuit laten lopen en heb ik hem de kans gegeven van te doen wat zijn hart hem ingaf om zijn eigen impulsen te volgen. Uiteindelijk werd hij moe en onderdanig, en dan was het geen probleem meer om je paard vriendschap te bieden en het op die manier onder controle te krijgen. Het is net hetzelfde met onze geest: als we onze geest bevechten ermee worstelen zullen we hem nooit onder controle krijgen.
De methode die we kunnen toepassen is dezelfde dan die van de paardentemmer – laat de geest zijn eigen impulsen en tendensen volgen zonder restricties op de leggen tot dat het er klaar voor ons om gewillig onze autoriteit te aanvaarden. Laat de geest zijn gang gaan, probeer hem niet te onderdrukken maar observeer hem en leer hem op die manier kennen.
Dhyana is meditatie, meditatie is de staat van bewustzijn van te zijn met wat is. Het is wel degelijk de moeite waard is om het te bereiken. Als je het zelf nog niet ondervonden hebt is het zeer moeilijk om het in woorden te omschrijven.
Meditatie is in essentie ontspannen waarnemen zonder oordeel; je bent slechts de toeschouwer. Je ervaart opnieuw verbinding met je innerlijk centrum, het ‘stille midden’, zodat je meer vanuit het ‘hier en nu’ kunt leven.
Deel 8: Samadhi
In de staat van Samadhi is er bewustzijn van alle innerlijke en uiterlijke gebeurtenissen en elementen tegelijkertijd, in Samadhi is er het totale weten. Samadhi is de sublieme staat van balans die ons vrede, macht en verlichting brengt en is het 8ste en laatste onderdeel van het 8 voudige pad van de Ashtanga Yoga.
Samadhi bereiken is het ultieme doel van de Yoga. Samadhi betekent Atman en Paratman verenigen. Samadhi is zelf-realisatie die ons complete vervulling brengt, nadat je de staat van Samadhi bereikt hebt valt er niets meer te winnen, noch te verliezen. We kunnen ons leven hier op aarde doorbrengen met een lager bewustzijn of met een hoger bewustzijn.
Als je in staat bent van je leven te leiden op een hoger niveau van bewustzijn zal je het maximale uit iedere ervaring kunnen halen zonder dat je een keten van acties en reacties veroorzaakt. Om Samadhi te bereiken dien je de juist geestelijk ingesteldheid te hebben. Hiervoor zijn er vier zeer belangrijk factoren:tevredenheid, onderscheid tussen het ware en het onware, onthechtheid en het brandend verlangen naar bevrijding.
Samadhi is geen trance of een staat van bewusteloosheid zoals sommige geloven. In tegendeel het betekent dat je een diep niveau van bewustzijn bereikt waarin het gevoel van individualiteit niet meer bestaat. Samadhi wordt omschreven als de staat waarin de yogi arriveert op een eindeloos punt van bewustzijn waarna er geen bewustzijn niet meer is. Het is een staat van waarneming waar de mentale lichamen niet meer functioneren. Samadhi begint daar waar je in staat bent van je zowel uit het fysieke als het pranische bewustzijn terug te trekken terwijl je toch mentaal alert blijft. De grenslijn van de buitenwereld (ook maya genoemd) eindigt waar het pure mentale bewustzijn van Samdadhi begint.
In de staat van Samadhi is er bewustzijn van alle innerlijke en uiterlijke elementen tegelijkertijd, in Samadhi is er het totale weten. Samadhi is de sublieme staat van balans dat ons vrede, kracht en verlichting brengt. Er zijn verschillende manieren om Samdadhi te bereiken. Sommigen onder ons hebben hun reis naar Samadhi zorgvuldig gedocumenteerd zodat anderen de mogelijkheid hebben om hetzelfde pad te volgen om het doel te bereiken.
Patanjali heeft zijn pad in de Yoga Sutra’s omschreven en zijn pad is gekend als Ashtanga Yoga die bestaat uit 8 stappen: Yama’s, Niyama’s, Asana’s, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana en Samadhi.
De eerste 5 stappen tot aan Pratyahara verwijderen geleidelijk aan de externe storende factoren en helpen ons om de 3 volgende stappen voor te bereiden. Het beoefenen van de laatste 3 stappen van meditatie leert ons de verstorende gedachten te verwijderen en onze geest in evenwicht te brengen. De meditatietechnieken helpen ons om ons innerlijk bewustzijn te verhogen en de intensifiëren.
Van zodra je Samadhi bereikt hebt kan je nog altijd je praktische leven leiden, dingen blijven hetzelfde maar de achtergrond verandert omdat je inzichten gezuiverd zijn. De mensen rondom jou zijn in staat hun lijden te overstijgen en gelukkig te worden dank zij jou persoonlijkheid, aanwezigheid en goede raad. Samadhi is de onsterfelijke staat van nectar, het is een noodzaak in ons leven.
